Kwas foliowy - funkcje, źródła, skutki niedoboru

Kwas foliowy, inaczej witamina B9, kwas pteroiloglutaminowy, folan czy folacyna, należy do rozpuszczalnych w wodzie witamin z grupy B, które są niezbędne dla zdrowia. Jakie funkcje pełni w organizmie? Gdzie znajdziemy go najwięcej?

Źródła kwasu foliowego

Niewielka ilość kwasu foliowego powstaje w jelitach. Jednak nie jest ona wystarczająca, a głównym jego źródłem jest dieta. Warto wiedzieć, że kwas foliowy jest wrażliwy na działanie czynników zewnętrznych - wysoka temperatura czy ekspozycja na światło mogą znacznie obniżyć jego zawartość w pożywieniu. Obróbka termiczna redukuje zawartość kwasu foliowego o około 40-70 %, dlatego warzywa i owoce najlepiej jeść na surowo. Bogate w kwas foliowy są:

• warzywa: sałata, szpinak, brokuły, kapusta, kalafior, brukselka, szparagi, buraki, pomidory,
• ziarna i orzechy,
• pełnoziarniste pieczywo,
• cytrusy,
• wątroba,
• jaja,
• sery,
• drożdże.

Produkty bogate w kwas foliowy.
fot. KobietaMag.pl

Niedobory kwasu foliowego w organizmie

Prawidłowemu przyswajaniu kwasu foliowego sprzyja obecność witamin C i B12, oraz cynku i żelaza w diecie. Na jego niedobór mogą mieć wpływ:

• stany zapalne jelit,
• obniżona aktywność niektórych enzymów,
• przyjmowanie środków antykoncepcyjnych,
• stosowanie niektórych leków np. przeciwpadaczkowych czy przeciwzapalnych,
• nadużywanie alkoholu,
• palenie papierosów.

O odpowiednią podaż folianów w szczególności powinny zadbać kobiety starające się o dziecko. W czasie ciąży zapotrzebowanie na kwas foliowy zwiększa się dwukrotnie. Jego zbyt niskie stężenie jest niebezpieczne dla zdrowia dziecka i może powodować szereg powikłań, np. poronienia, odklejenie łożyska czy nieprawidłowy rozwój cewy nerwowej płodu, objawiający się przepukliną mózgową lub rozszczepem kręgosłupa. Dlatego warto już 3 miesiące przed planowaną ciążą zacząć przyjmować kwas foliowy. Jest on niezbędny do prawidłowego działania układu krwionośnego i nerwowego - chroni przed anemią, stymuluje produkcję neuroprzekaźników takich jak dopamina, adrenalina i noradrenalina. Niedobory mogą powodować depresję czy psychozy. Zbyt mała ilość skutkuje również pękaniem nici DNA, zaburza ich mechanizmy naprawcze, syntezę oraz sprzyja mutacji genów. Procesy te prowadzą do nieprawidłowego namnażania komórek, co w efekcie przyczynia się do powstawania niektórych nowotworów, np. raka płuc, jelita grubego czy białaczki.