Próchnicy można skutecznie zapobiegać, a gdy już wystąpi - całkowicie wyleczyć. Mimo to choruje na nią prawie każdy co najmniej raz w życiu. Jakie są przyczyny i objawy próchnicy? Jak wygląda leczenie?

Przyczyny próchnicy

Próchnica to choroba zakaźna wywoływana przez bakterie - głównie L. acidophilus oraz paciorkowce. By choroba się rozwinęła, potrzebne są węglowodany (przede wszystkim cukry proste), które stanowią pożywkę dla bakterii. Znajdziemy je w słodyczach, owocach czy słodzonych napojach. Na rozwój próchnicy nie mają wpływu za to tłuszcze i białka. W Polsce choroba ta dotyka około 95 proc. dorosłych. Próchnica polega na stopniowym odwapnianiu i rozpadzie twardych tkanek zęba. Nieleczona może powodować wiele groźnych schorzeń, m.in.:

• chorobę reumatyczną,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• zapalenie tęczówki oka,
• zapalenie żył.

Przebieg choroby

Kiedy bakterie rozkładają cukry, w procesach chemicznych powstają kwasy organiczne, które zmieniają naturalne pH jamy ustnej. W efekcie dochodzi do demineralizacji szkliwa – staje się ono porowate i matowe. Gdy zauważymy taką zmianę konieczna jest wizyta u specjalisty. Na tym etapie choroby leczenie nie wymaga borowania. Jeśli jednak objawy zlekceważymy, szkliwo w dalszym ciągu będzie ulegać demineralizacji, a po jakimś czasie powstanie ubytek próchnicowy. W późniejszej fazie choroby bakterie przemieszczają się w głąb zęba. Objawia się to bólem i nadwrażliwością na temperatury. Jeśli w dalszym ciągu zwlekamy z wizytą u lekarza, próchnica wnika do miazgi zęba. W tym momencie zmian nie da się już odwrócić i niezbędne będzie leczenie kanałowe. Miazga zostaje wyciągnięta, kanał zęba oczyszczony, wypełniony pastą stomatologiczną, a na koniec zakładana zostaje plomba. To leczenie pozwala zachować ząb, jest on jednak martwy, a co za tym idzie podatny na uszkodzenia.

Przebieg choroby.
fot. Borczyk

Leczenie

• Remineralizacja – leczy ona jedynie próchnicę w początkowej fazie rozwoju i nie wymaga borowania. Na zmieniony chorobowo ząb nakłada się żel lub lakier ze związkiem fluoru. Zabieg ten pozwala stworzyć warunki do ponownego wbudowania się jonów wapniowych, fosforanowych oraz fluorkowych w uszkodzone miejsce.
• Plombowanie – na początku usuwana jest chora tkanka. Najczęściej wykonuje się to za pomocą wiertła, czasami - laserem lub żelem rozpuszczającym zmiany próchnicowe. Następnie ubytek wypełniany jest odpowiednim materiałem, tzw. plombą.

Zapobieganie

Matka może zapobiec powstawaniu próchnicy u dziecka już w czasie ciąży. Od 4 tygodnia ciąży dziecku rozwijają się zęby, dlatego w tym czasie należy ograniczyć ilość przyjmowanego cukru, a postawić na produkty białkowe. Wpływ na zdrowie zębów mają witaminy A, C i D oraz wapń. Ich niedobory powodują niedorozwój szkliwa. Ponadto pamiętajmy o myciu zębów po zjedzeniu produktów bogatych w cukry, a także o regularnych wizytach kontrolnych. W ten sposób możemy zaoszczędzić sobie bólu.