Gaslighting - czym jest i jak się przed nim bronić?

Gaslighting to termin pochodzący od tytułu sztuki "Gas Light" z 1938 roku, w której mąż manipuluje żoną, sprawiając, że zaczyna ona wątpić w swoje zdrowie psychiczne. Obecnie pojęcie to opisuje formę przemocy psychicznej, polegającą na systematycznym podważaniu przez sprawcę percepcji, wspomnień i osądów ofiary, co prowadzi do jej dezorientacji i utraty zaufania do samej siebie.

Mechanizmy gaslightingu

Sprawca gaslightingu stosuje różnorodne techniki manipulacyjne, takie jak:

• Zaprzeczanie faktom: Negowanie wydarzeń lub słów, które miały miejsce, np. "Nigdy tego nie powiedziałem".
• Minimalizowanie uczuć: Bagatelizowanie emocji ofiary, sugerując, że są przesadzone lub nieuzasadnione, np. "Przesadzasz, to nie było takie ważne".
• Przekręcanie informacji: Przedstawianie sytuacji w sposób korzystny dla siebie, zmieniając narrację na swoją korzyść.
• Izolowanie ofiary: Oddzielanie jej od bliskich osób, które mogłyby dostarczyć wsparcia i obiektywnej perspektywy.
• Wmawianie choroby psychicznej: Sugestie, że ofiara ma problemy ze zdrowiem psychicznym, co podważa jej zaufanie do własnych osądów.

Objawy u ofiary

Osoby poddane gaslightingowi często doświadczają:

• Chronicznego zwątpienia w siebie: Ciągłe kwestionowanie własnych decyzji i osądów.
• Dezorientacji: Poczucia zagubienia i niepewności co do rzeczywistości.
• Obniżonego poczucia własnej wartości: Przekonania o swojej niekompetencji i bezwartościowości.
• Lęku i depresji: Rozwoju zaburzeń emocjonalnych na skutek ciągłej manipulacji.
• Izolacji społecznej: Wycofania się z relacji z innymi ludźmi z powodu wstydu lub braku zaufania.

Jak się bronić?

Aby przeciwdziałać gaslightingowi, warto:

• Ufać swoim odczuciom: Nie ignorować własnych emocji i intuicji.
• Dokumentować zdarzenia: Prowadzić notatki z rozmów i sytuacji, które budzą wątpliwości.
• Szukać wsparcia: Rozmawiać z zaufanymi osobami o swoich doświadczeniach.
• Konsultować się z profesjonalistami: Skorzystać z pomocy psychologa lub terapeuty.
• Ustalać granice: Wyraźnie komunikować, jakie zachowania są nieakceptowalne i konsekwentnie ich bronić.

Gaslighting jest poważnym problemem, który może prowadzić do długotrwałych skutków dla zdrowia psychicznego ofiary. Świadomość tego zjawiska oraz umiejętność jego rozpoznawania i przeciwdziałania są kluczowe dla zachowania własnego dobrostanu i budowania zdrowych relacji z innymi.